Geruststelling

Geruststelling, bij tijd en wijlen hebben we dat allemaal nodig. Afhankelijk van waar je geruststelling voor zoekt, zijn een aantal dingen belangrijk om je te realiseren. In deze blog heb ik het over geruststelling in het kader van klachten, mentaal en/of fysiek.

Wanneer je geruststelling nodig hebt, spelen bezorgdheid en angst je parten. Je bent bang dat je een bepaald iets hebt of maakt je zorgen over de effecten in de toekomst van iets wat je hebt. Wat dus belangrijk lijkt te zijn bij geruststelling, is kennis. Maar daarvoor heb je een betrouwbare bron (of bronnen) nodig en gek genoeg wijken heel veel mensen hiervoor uit naar Google.

Google is een enorme bron aan informatie, hele goede informatie, maar ook hele slechte. Hoe weet je wat wat is? Daarnaast is er nog de interpretatie van die informatie en deze in het juiste daglicht kunnen plaatsen. Wanneer je vanuit angst of bezorgdheid aan het zoeken bent, gaat het met de interpretatie en het plaatsen in het juiste daglicht snel mis. Dat heeft ermee te maken hoe je brein werkt wanneer je angstig of bezorgd bent.

Een voorbeeld. Stel je hebt een paar klachten, laten we zeggen hoofdpijn, vermoeidheid en vergeetachtig, en je gaat die opzoeken op Google. Je vindt zat resultaten (8.190) en je gaat lezen. Omdat je bezorgd bent, heb je erg de neiging datgene eruit te pikken wat aansluit bij je bezorgdheid. Stel je bent bang voor iets serieus. Je slaat dan waarschijnlijk de eerste over (burn-out) want daar kun je je echt niet in vinden en kijkt bij de tweede: “Ik heb altijd geweten dat ik iets heb” UMC Utrecht. Intrigerende titel en UMC Utrecht moet wel een betrouwbare bron zijn. Dan ga je lezen en als de bezorgdheid je in de greep heeft zie je eigenlijk alleen wat je bezorgdheid bevestigd. Dit is iets wat we trouwens meestal doen, het heet bias, maar met angst en bezorgdheid kan dit nog sterker werken. Gaande weg raak je overtuigd van wat je hebt en dit nestelt zich in je brein. In het ergste geval ga je je ernaar gedragen en registreer je vooral alles wat hierop aansluit qua klachten. Niet bepaald een handig scenario en dit is misschien wat overdreven, maar onderschat de effecten van het zoeken van je klachten op internet niet.

Het beste is iemand consulteren die er buiten staat maar wel de juiste kennis in huis heeft. Artsen en therapeuten worden onder andere opgeleid bepaalde patronen te herkennen en signalen in de juiste context te interpreteren. Omdat ze hier veel ervaring mee hebben en emotioneel niet betrokken zijn worden ze hier goed in, niet feilloos, maar wel goed. Zij kunnen de klachten die jij aangeeft in het juiste daglicht voor je plaatsen, iets wat niet gaat via Google en waarmee je je zelf dus onnodig kan pijnigen.

Voor geruststelling lijkt dus iemand met de juiste kennis nodig te zijn. Echter is dat niet het hele verhaal, er is iets wat zo nog belangrijker lijkt: vertrouwen. Dat is misschien ook wel de reden waarom we de neiging hebben dingen te geloven van Google (of social media), op de een of andere manier komen veel van die bronnen als betrouwbaar over op ons. We hebben de neiging het te geloven omdat het ‘zwart op wit’ staat. Maar dit kan natuurlijk ook een goede vriend(in) of buurvrouw zijn, maar ook hier mist de kennis vaak weer.

Dus wat is nodig? Iemand met kennis die je vertrouwd. Klinkt als een open deur, toch? Maar ik hoor regelmatig van mijn cliënten dat ze, om wat voor reden dan ook, niet het volste vertrouwen hebben in hun (huis)arts. En dan ga je mogelijk nat. Zodra er onvoldoende vertrouwen is, maakt het niet meer uit hoe goed de arts is, de kans op geruststelling en/of vertrouwen in wat de arts je vertelt, neemt vaak drastisch af. En wanneer dat er niet is, blijf je met dingen in je hoofd zitten en ondermijn je je kans op herstel. Niet bewust! Maar het gebeurt wel.

Dus hoe staat het met jouw vertrouwen in je arts of therapeut, kan hij of zij jouw voldoende geruststellen? Wat maakt dat je hem of haar wel of niet vertrouwd? Wees hier eerlijk naar jezelf over want waar zit dat vertrouwen in? Is het vertrouwen er? Top! Hartstikke fijn! Gelukkig komt dit nog steeds het meeste voor. Maar is het vertrouwen er niet, heb je niet het idee dat je arts of therapeut jouw kan geruststellen? Waar zit hem dat dan in? Voel je je gehoord? Serieus genomen? Wanneer dit niet goed zit kun je kijken of je het bespreekbaar kunt maken, hier is vaak veel moed voor nodig, maar kan erg helpen. Of je kunt ervoor kiezen om naar een andere arts of therapeut te gaan, zolang je het maar weloverwogen doet.

Journaling

Journaling is helemaal hip. Het is een soort dagboek waarin je van alles kan bijhouden, helemaal naar jouw wens. Nou klinkt een dagboek ouderwets, maar dat is het zeker niet. Een dagboek bijhouden of journaling is dan wel hip, maar dat is geen reden om ermee te beginnen. Wat zijn dat dan wel? Nou ten eerste is het een moment voor jezelf. Een moment van reflecteren, een manier ter ondersteuning van persoonlijke ontwikkeling, een manier om vervelende dingen te verwerken. Het kan helpen met piekeren, relativeren of het vergroten van je zelfvertrouwen. Het is vooral manier die helpt met bewustwording.

Verschillende manieren van journaling

Er zijn vele manieren om journaling toe te passen. Zo kun je het puur inzetten voor zelfreflectie. Waarbij je terugkijkt naar de afgelopen maand, week of dag aan de hand van een aantal punten. Denk hierbij aan 5 dingen waarvoor je dankbaar bent, wat zou je anders willen hebben gedaan, op een schaal van 0-10 hoe was die maand, week of dag, waar was je trots op of wat heb je geleerd. Je kunt dan ook vooruit kijken. Welke intentie heb je voor de komende maand/week of dag? Wat zijn 3 dingen die je graag wilt doen? Is er misschien een doel om naartoe te werken of iets om naar uit te kijken?

Je kunt ook een eenvoudige dankbaarheid dagboek bijhouden waarin je elke ochtend of avond 3-5 (of meer) dingen opschrijft waar je dankbaar voor bent. Of ga voor de ‘morning pages’ waarbij je in de ochtend 3 pagina’s vol schrijft zonder je pen neer te leggen. En dan is er nog de hele populaire ‘bullet journal’ bedacht door Ryder Caroll. Dat is eigenlijk een agenda, dagboek en to-do lijst in één. In dit youtube-filmpje legt Caroll het een en ander uit: https://www.youtube.com/watch?v=fm15cmYU0IM

Voordelen

Belangrijk bij journaling is dat je voor jezelf schrijft. Het is aan te raden echt met pen en papier te werken en niet digitaal. Schaf bijvoorbeeld een mooi notitieboekje aan, maar alles kan van kladjes tot een officieel dagboek. En wat zou het je dan op kunnen leveren? Journaling kan een manier zijn om lekker van je af te schrijven, even je hoofd ‘leeg’ schrijven. Het helpt met het reduceren van stress en slaapproblemen. Het kan daarbij een zinvolle ondersteuning zijn ter bevordering van je fysieke en mentale gezondheid.

Tips voor journaling

Een paar tips! Het helpt wanneer journaling een onderdeel is van je dagelijkse routine en hoeft maar een paar minuten in beslag te nemen, maar je mag er natuurlijk langer mee bezig te zijn. Schrijf zonder verwachtingen, leg jezelf geen druk op, het is geen moeten. Het hoeft zeker niet perfect te zijn, sterker nog je hoeft niet eens altijd maar te begrijpen wat je hebt opgeschreven. Probeer er ook geen oordeel over te hebben, wat je schrijft en hoe je het doet, is zoals het is.

Een voorbeeld van journaling

Start in de ochtend met het opschrijven van je intentie voor die dag (wat wil je doen, hoe wil je je gedragen/voelen, wat wil je bereiken). Schrijf dan bijvoorbeeld een paar zelf-affirmaties die je kunnen helpen bij wat je wilt bereiken. In de avond kun je dan 3-5 dingen opschrijven waarvoor je dankbaar bent van die dag en wat je mooiste of meest leerzame moment was van die dag.

Succes!

Tips en adviezen voor het ondersteunen van iemand met aanhoudende (chronische) pijn

Deze blog is geschreven voor mensen die iemand kennen met aanhoudende (chronische) pijn. Dat kan een partner zijn, een ouder of kind, familie of vrienden, maar ook collega’s of een leidinggevende. Het idee is dat de onderstaande tips en adviezen heb kan helpen beter inzicht te krijgen in jou en jou beter kunnen ondersteunen. Mocht je hierop feedback of aanvullingen hebben dan hoor ik het graag.

Luisteren

Misschien wel het meest waardevolle is luisteren. En dan niet luisteren om te antwoorden, maar luisteren met aandacht. Wat wordt er tussen de regels door bedoeld, hoe zeggen ze het, wees oprecht geïnteresseerd. Je hoeft niet met oplossingen te komen (integendeel) of alles zo maar te begrijpen, maar je kunt wel begrip en empathie (geen medelijden!) tonen en geloven wat ze zeggen.

‘Luister’ ook naar de non-verbale communicatie, komt hetgeen ze zeggen overeen met hun lichaamstaal? Je kunt dit ook terugkoppelen: ik hoor je …. zeggen en (niet maar!) zie aan je lichaamstaal …, klopt dat? Mensen met aanhoudende (chronische)  pijn hebben deze non-verbale signalen die ze afgeven vaak helemaal niet meer door.

Inzicht verkrijgen

Begrijpen wat er aan de hand is, is niet alleen van belang voor degene met de pijn, maar ook voor de mensen eromheen. Dit helpt jou beter inzicht te krijgen in het wel en wee van degene met de aanhoudende (chronische) pijn en waarom hij of zij op een bepaalde manier reageert en doet. Je hoeft geen expert te worden, met een beetje extra kennis kun je al ver komen.

Hoe kom je aan die kennis? Ten eerste moet je weten waar degene last van heeft. Is het een bepaalde ziekte of zijn het onverklaarde lichamelijke klachten? Wanneer pijn een rol speelt is het sowieso aan te raden juist ook over pijn wat meer te weten te komen. Het internet staat bol van informatie, maar bedenk dat niet alles klopt of betrouwbaar is en ook niet toegespitst op de persoon. Bronnen met over het algemeen betrouwbare informatie zijn sites zoals thuisarts.nl, reumanederland.nl, sites van ziekenhuizen, patiëntenverenigingen en stichtingen omtrent een ziekte (bv. ALS of fibromyalgie). Hoe vervelend ook, websites die dé oplossing bieden voor iets specifieks of iets wat voor alles werkt, kunnen minder betrouwbaar zijn. Dat wil niet zeggen dat hetgeen ze bieden niet kan werken, maar pijn is zo complex dat het over het algemeen niet één oplossing is.

Wanneer je wat kennis hebt opgedaan, ga er niet vanuit dat je nu veel weet en nu een oplossing in handen hebt. Breng dit dus ook niet zo over naar diegene met de aanhoudende pijn. Je mag erkennen dat je niet alles weet, communiceer dit ook gerust. Stel open vragen en wanneer je iets interessants hebt gevonden zeg dan iets in de trant van: ik zag laatst op internet …, was erg interessant, hoe is dat voor jou (of wat betekent dat voor jou)?

Geloof degene in pijn

Pijn is heel complex en kan zich soms raar presenteren. Heel veel factoren in iemands leven zijn van invloed op iemands pijn en daarmee is pijn dus ook niet rechtlijnig.  De hoeveelheid pijn iemand ervaart, zegt niets over hoeveel schade er is, MAAR dit maakt pijn niet minder echt of erg! Of iemand nu zijn of haar teen stoot of al jaren zonder duidelijke oorzaak pijn heeft, in beide gevallen is de pijn 100% echt.

Margo McCaffery zei het in 1968 heel duidelijk in haar definitie van pijn:

Pijn is wat de ervarende persoon zegt dat het is, het bestaat waar en wanneer de persoon het zegt.

Bedenk ook dat jij aan de buitenkant niet kan zien wat iemand van binnen ervaart. Zeker mensen die al heel lang pijn hebben, laten soms uiterlijk heel weinig zien. Het kan voor iemand bijvoorbeeld ook heel belangrijk zin om er ondanks alles verzorgd uit te zien, ook dit zegt niets over wat iemand aan pijn ervaart.

Communicatie

Mensen met aanhoudende pijn praten niet altijd even makkelijk over hun pijn. Dit kan meerdere redenen hebben. Sommigen hebben er zo nu en dan ook gewoon geen zin in om over te praten, anderen zijn bang om voor zeur te worden aangezien, sommigen zijn bang niet te worden gelooft en weer anderen durven er niet over te praten omdat dat de pijn dan misschien erger maakt. Ze willen vaak ook niet voor zielig worden aangezien of medelijden opwekken.

Wanneer iemand er niet over wilt praten, dring hier dan ook niet op aan. Laat weten dat je het oprecht vervelend vindt dat ze zoveel pijn hebben, en dat je bereidt bent te luisteren wanneer ze daar behoefte aan hebben, maar dat je het ook begrijpt wanneer ze het er niet over willen hebben. Zeg dit alleen wanneer je ook echt bereidt bent zonder oordelen te luisteren.

Laat opmerkingen zoals: ‘probeer positief te blijven’, ‘je moet er maar mee leren leven’ of ‘er zijn ergere dingen in het leven’ maar achterwegen. Deze zijn eerder kwetsend en demotiverend. Wanneer je ook niet weet wat te zeggen, mag je dat zeggen! Liever dat eerlijk zeggen dan met een zogenaamde opbeurende dooddoener op de proppen komen. En wees niet bang als er even een stilte valt.

Toon empathie in je communicatie. Vergeet daarbij niet dat de ander ook mens is, ga de persoon in pijn niet anders behandelen. Houdt de communicatie gelijkwaardig. Ja er zullen beperkingen zijn, kijk daar samen naar. Iets wat overigens ook erg kan helpen is dat je vraagt wat degene in pijn van je verwacht op bepaalde momenten. Bijvoorbeeld wanneer het erg slechts gaat. Willen ze met rust gelaten worden of dat je een arm om ze heen slaat? Bespreek dat onderling, je kunt niet elkaars gedachten lezen.

Ups en downs

Er zullen betere en slechtere dagen zijn. Ook kan de persoon in pijn qua stemming wisselen. Het helpt als je een beetje de signalen leert herkennen van de slechtere of meer sombere dagen. En dat je weet wat je kunt doen. Soms weet degene met pijn ook niet wat hij of zij wil of nodig heeft. Dit kan er voor zorgen dat wat je ook doet (of niet doet) je het op dat moment te horen krijgt of merkt dat je het allemaal verkeerd doet. De persoon in pijn kan dan onredelijk reageren. Probeer dit niet te persoonlijk op te vatten, hoe moeilijk dat soms ook is.’

Sommige mensen met pijn onderdrukken heel lang de pijn en al het negatieve dat ze in zich voelen. Dit kan er dan explosief uitkomen. Het kan helpen, als dat lukt, om de signalen die er aan vooraf gaan te leren herkennen. Kijk daar ook samen naar en kijk of er strategieën zijn die kunnen helpen de explosie te voorkomen. Bijvoorbeeld door een ademoefening te doen of een check-in (de aandacht naar binnen richten en te erkennen wat er speelt).

Acceptatie

Zo makkelijk hier getypt, zo moeilijk om te doen. Niet alleen voor degene in pijn is acceptatie een onderdeel van het proces, maar vaak ook voor de mensen er omheen. Er zullen beperkingen zijn die jij als partner, vriend of collega zal merken en ook jij zal daarmee moeten leren omgaan. Respecteer de beperkingen, ook al presenteren deze zich wisselend. Want wat de ene dag ging hoeft bijvoorbeeld de andere dag niet te lukken. Houdt ook in het achterhoofd dat de beperkingen niet alleen fysiek zijn, maar er vaak ook sprake is van verminderde concentratie of geheugen problemen. Ook dit kan wisselend aanwezig zijn.

Bedenk te allen tijde dat de pijn en beperkingen niet de keus is van degene die hiermee is opgezadeld. Zij hebben er ook niet om gevraagd en als het makkelijk was om er vanaf te komen, beter te worden of er makkelijker mee om te gaan, dan zouden ze dat allang hebben gedaan.