Aanhoudende (chronische) pijn bij kinderen

Helaas komt ook bij kinderen aanhoudende (chronische) pijn voor. Dit kan al vanaf een jonge leeftijd, maar wanneer de puberteit start, zien we een forse toename. De aantallen kinderen met aanhoudende pijn zijn daarmee helaas niet anders dan bij volwassenen: 1 op 5. We zien bij kinderen vooral veel hoofdpijn en buikpijn, maar ook pijn in bijvoorbeeld de rug. Zonder behandeling heeft ca. 60% van deze kinderen ook op volwassen leeftijd nog aanhoudende pijn.

Naast de invloed die aanhoudende pijn op het kind heeft op dat moment, heeft het ook consequenties op latere leeftijd onder andere op psychische gebied. Ze zijn bijvoorbeeld kwetsbaarder en angstiger. Uiteraard moeten we ook de impact op de ouders niet vergeten. Want hoe moeilijk is het om pijn bij je kind te zien zonder dat je dat kunt weg nemen.

Een kind wordt niet geboren met aanhoudende pijn, dus wat zijn factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling hiervan?

Wat het kind meemaakt is van grote invloed en dan bedoel ik meemaken in de breedste zin van het woord. Wat maakt het mee qua trauma? Zowel fysiek als mentaal. Wat maakt het mee van zijn of haar ouders? Het lijkt erop dat pijn en tegenslagen van ouders en zelfs grootouders van invloed zijn. Want pijn, stress en mentale en fysieke trauma’s hebben een bepaalde invloed op onze DNA. Door deze veranderingen worden we mogelijk ‘vatbaarder’ voor onder andere aanhoudende pijn. Echter dit staat niet allemaal gelijk vast, positieve levenservaringen wegen hier tegenop!

Maar iets wat ook van invloed is en waar ouders makkelijk iets mee kunnen, is hoe zij zich gedragen en hoe zij communiceren met het kind. En dan met name met betrekking tot pijnlijke gebeurtenissen als een injectie of een operatie. Een ouder die bijvoorbeeld zich angstig gedraagt zal de ervaring van het kind negatief beïnvloeden. Bevestigen hoe erg het was, het vooral hebben over de negatief gerelateerde dingen, gesloten vragen stellen, de controle bij het kind wegnemen of het er gewoon niet over hebben, hebben allemaal een negatief effect.

Al deze zaken beïnvloeden hoe het kind zich een injectie of procedure gaat herinneren. Onze herinneringen zijn niet absoluut maar aan verandering onderhevig. Zeker de herinneringen van kinderen kunnen makkelijk veranderen waarbij een deel van de kinderen van nature al de neiging hebben om de herinnering negatiever te maken, overigens niet bewust. Maar wanneer het negatieve in een herinnering op de voorgrond staat, gaat dat in de toekomst bij injecties of procedures het er niet bepaald makkelijker op maken.

Wat kun je dus als ouder doen? Hieronder volgen 3 tips in het gesprek met je kind.

Tip 1 Praat over de pijn! Niet negeren gewoon over praten. Valideer de ervaring maar corrigeer overdrijvingen.

Tip 2 Benadruk wat er positief was voor, tijdens en na de pijnlijk ervaring. Bijvoorbeeld dat jullie iets leuks onderweg hadden gezien of naderhand naar McDonalds zijn geweest. Of dat de arts iets grappigs deed of erg aardig was. Of dat ze een cadeautje kregen.

Tip 3 Help het kind zien met waar ze controle hebben over de situatie. Bijvoorbeeld door diep adem te halen. Vertel ze ook waarom ze dapper waren, dat ze bijvoorbeeld niet huilden of zelfs glimlachten naar de arts.

Deze tips geven uiteraard geen garantie dat het kind geen aanhoudende pijn ontwikkelt, maar kan wel degelijk helpen in het verkleinen van de kans hierop en dat het ook op latere leeftijd bijvoorbeeld minder angst heeft.

Bron: Presentatie van Melanie Noel bij de San Diego Pain Summit 2020